Lospalos: Komunidade suku haat (4), kompostu husi Suku Baduro, Mahina I, Mahina II, no Serelau ne’ebe lokaliza iha Zona Altu Lalenu, Postu Administrativu Lautem, Munisipiu Lautem, ne’ebe tinan ba tinan kontinua halerik ba kondisaun estrada ne’ebe grave ba bebeik.
Zona Altu Laleno nia komunidade ne’ebe ho karakter badinas servisu makas, sira iha produto lokal oi-oin iha ne’eba hanesan, Nu’u, Kami’i, Kulu, Batar, Fehuk, Tanjariñas, no produtu importante sira seluk ne’ebe presiza transporta ba merkadu lokal sira hodi fa’an, maibé estrada sai difikuldade boot ba komunidade sira iha area ne’eba hodi aba fa’a sira nia sasan.
Estrada ne’ebe hahú husi Wahu-Kuru Suku Serelau to’o Mahina II iha Indonezia nia tempu nahe alkatraun ho di’ak, maibé iha periodu ukun aan tinan 25 nia laran, alkartraun sira komesa nakloke no to’o ohin loron estrada refere nakfilak aan sai ona fatuk klaran, nune’e iha tempu udan monu rai difikulta tebes ona abitante sira iha zona ne’eba nia atividade ho movimentu transporte publiku no privadu.
“Ami nia estrada kondisaun át tebes, halo ami atu ba faan ami nia produtu lokal iha merkadu mos defisil, tanba tempu udan ne’e estrada namdoras, karreta no motor labele halo movimentu etaun ami nia produtu lokal rai de’it balun to’o dodok,” haktuir husi Abitante Suku Serelau, Jacinta da Costa, iha nia hela fatin.
Iha fatin hanesan, komunidade Joni Almeida, reforsa katak, sira nia estrada ne’e tinan ba tinan ninia kondisaun mak nune’e hela de’it, ne’ebe fó ameansa ba sira nia vida bainhira hala’o viazen iha tempu udan.
Tanba ne’e, komunidade sira husu ba IX Governu Konstitusional, ne’ebe lideradu husi Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, atu orienta Ministerio Obras Publika (MOP), atu hadia lalais estrada ne’e, hodi koree sai populasaun Zona Altu Lalenu husi Izolamentu.
Entretantu, Xefe Suku Serelau, Jeremias Sousa, hatete, kondisaun estrada ne’e grave tebes ona, difikulta komunidade asesu ba merkadu, transporta emerzensia inan isin rua sira ba Sentru Saúde sira mós araska.
“Estrada ne’e at tinan barak nia laran, maibé governu seidauk tau matan, difikulta komunidade atu lori produtu ba fa’an iha merkadu, no difikulta mos komunidade sira ne’ebe asesu ba hospital dala ruma seidauk to’o balun mate iha dalan,” dehan Xefe Suku.
Jeremias mos informa, nia parte hamutuk ho xefe suku sira husi suku tolu ne’e iha fulan abril liu-ba hato’o ona proposta, nune’e MOP haruka ona konsultan sira mai halo ona survey bazeia ba proposta ne’ebe hatama, espera katak projetu ne’e sei implememta iha tinan oin.
Enkuantu estrada ligasaun Suku Serelau ba Suku Mahina II ne’e hamutuk Kilometru Sia (9), bazeia ba rezultadu survey husi tekniku sira.
Reportajen: Veru.
Editor: Ryan
